by ေဒါက္တာလွၾကည္ for Food Magazine

          စားေဆာ္ဒါရဲ႕ ဓာတုေဗဒအမည္က ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ (Sodium Bicarbonate) ျဖစ္ၿပီး မုန္႔ဖုတ္ ေဆာ္ဒါ (Baking Soda) လို႔လည္း ေခၚၾကပါတယ္။ အျခားႏိုင္ငံေတြမွာ Bread Soda (ေပါင္မုန္႔ေဆာ္ဒါ)၊ Cooking Soda (ဟင္းခ်က္ေဆာ္ဒါ) လို႔ ေခၚၾကတာလည္း ရွိပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြအပါအဝင္ က်န္းမာေရးဝန္ ထမ္းေတြကေတာ့ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ဆိုတဲ့ ဓာတုေဗဒအမည္ကို အျပည့္မေခၚဘဲ ဆိုဒါ ဘိုင္ကာ့(ဘ္) (Soda Bicarb) လို႔ အတိုေကာက္ေျပာေလ့ ရွိပါတယ္။ ေဆာ္ဒါ ေနာက္တစ္မ်ိဳးရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါက အဝတ္ေလွ်ာ္ ေဆာ္ဒါ (Washing Soda) ျဖစ္ၿပီး ဓာတုေဗဒအမည္က ဆိုဒီယမ္ကာဘိုနိတ္ (Sodium Carbonate) ဓာတ္ေပါင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ယခုတင္ျပမယ့္ေဆာ္ဒါက စားေဆာ္ဒါ (သို႔) မုန္႔ဖုတ္ေဆာ္ဒါ (ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္) အေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။

          မုန္႔ဖုတ္တဲ့အခါ မုန္႔ကို ပြလာ၊ ၾကြလာ၊ မြလာေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့ ပစၥည္းအေနနဲ႔ စားေဆာ္ဒါ (ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္) ကို အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ မုန္႔ဖုတ္ရာမွာ သံုးတဲ့ ေဆာ္ဒါအမႈန္႔မွာ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ ၃၀% ေလာက္ ပါပါတယ္။ စားေဆာ္ဒါက အက္ဆစ္ (Acid) တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ဓာတ္ျပဳတဲ့အခါ ကာဘြန္ဒိုင္ ေအာက္ဆိုက္ ဓာတ္ေငြ႕ထြက္လာပါတယ္။ ထြက္လာတဲ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓာတ္ေငြ႕က နယ္ထားလို႔ ပ်စ္ခဲေနတဲ့ ဂ်ံဳမႈန္႔ကို ပြလာ၊ ၾကြလာေစတဲ့အတြက္ ေပါင္မုန္႔ဆိုၿပီး ျဖစ္လာတာပါ။

          မုန္႔ဖုတ္ေဆာ္ဒါ (ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္) ဟာ အက္ဆစ္ႏွင့္ ဓာတ္ျပဳတယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို ဓာတ္ျပဳႏိုင္တဲ့ အက္ဆစ္သတၲိရွိတဲ့ ပစၥည္းေတြဟာ အစားအေသာက္အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ရွိေနပါတယ္။ ဥပမာ- အသီး ေတြႏွင့္ အရြက္ေတြမွာ ပါဝင္ေနတဲ့ ဗီတာမင္စီဟာ အက္(စ္)ေကာဗစ္အက္ဆစ္ (Ascorbic Acid) ဆိုတဲ့ အက္ဆစ္တစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့အတြက္ စားေဆာ္ဒါ (ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္)ႏွင့္ ဓာတ္ျပဳပါတယ္။ ဒိန္ခ်ဥ္၊ သံပရာရည္ စတဲ့အစားအေသာက္ေတြမွာလည္း အက္ဆစ္ေတြ ပါပါတယ္။ ရွလကာရည္မွာ Acetic Acid ဆိုတဲ့ အက္ဆစ္ တစ္မ်ိဳး ပါပါတယ္။

          စားေဆာ္ဒါ (ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္) ကို ေပါင္မုန္႔၊ ကိတ္မုန္႔ဖုတ္ရာမွာသာမက အျခားအစားအစာေတြ ျပဳလုပ္ရာမွာနဲ႔ ဟင္းခ်က္ရာမွာလည္း သံုးပါတယ္။ ဥပမာ- ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ ခ်က္ျပဳတ္တဲ့အခါ၊ ေၾကာ္တဲ့အခါေတြမွာလည္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္က ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြရဲ႕ အစိမ္းေရာင္ကို ပိုၿပီးေတာက္ပေစႏိုင္ပါတယ္။ တမင္ အေရာင္ဆိုးေဆး ထည့္ထားသလားလို႔ ထင္ရပါတယ္။ အရြက္ေတြမွာပါတဲ့ အစိမ္းေရာင္ ခလို႐ိုဖီးလ္ (Chlorophll) ဆိုတဲ့ ဓာတ္ေပါင္းဟာ စားေဆာ္ဒါထဲက ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ႏွင့္ ဓာတ္ျပဳရာက ခလို႐ိုဖိုင္လင္ (Chlorophllin) ဆိုတဲ့ ဓာတ္ေပါင္း ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ခလို႐ိုဖိုင္လင္ေၾကာင့္ ဟင္းရြက္ေတြက အစိမ္းေရာင္ေတာက္သြားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုလုပ္ျခင္းဟာ အစားအစာရဲ႕ အရသာႏွင့္ ႏူးညံ့မႈကို ထိခိုက္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ဒီနည္းကို သံုးေလ့မရွိေတာ့ပါဘူး။ အခ်ိဳ႕လူမ်ိဳးေတြမွာ ပဲကို ႏူးသြား၊ ေပ်ာ့သြားေအာင္ ခ်က္ဖို႔၊ မခ်က္မီ စားေဆာ္ဒါရည္ထဲမွာ စိမ္ထားတဲ့ ဓေလ့ရွိပါတယ္။ အသားေတြ ခ်က္ျပဳတ္တဲ့အခါ ႏူးလြယ္ ေအာင္ စားေဆာ္ဒါကို သံုးၾကတာလည္း ရွိပါတယ္။

စားေဆာ္ဒါ၏  အယ္လ္ကာလီ (Alkali) သတၲိ

          စားေဆာ္ဒါ (ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္) မွာ အယ္လ္ကာလီသတၲိရွိပါတယ္။ အယ္လ္ကာလီသတၲိ ဆိုတာကို ရွင္းျပပါမယ္။ ေရ (သို႔) အရည္တစ္မ်ိဳးမွာ အက္ဆစ္သတၲိ၊ ဒါမွမဟုတ္ အယ္လ္ကာလီသတၲိ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ အက္ဆစ္လည္းမဟုတ္၊ အယ္လ္ကာလီလည္းမဟုတ္၊ ၾကားေန (Neutral) လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရ (သို႔) အရည္တစ္မ်ိဳးထဲကို အျပာေရာင္ လစ္(တ္)မတ္(စ္) ေပပါ (Litmus Paper) ဆိုတဲ့ ဓာတ္ခြဲခန္းသံုး စကၠဴစကေလးထည့္လိုက္လို႔ စကၠဴစကေလးဟာ အျပာေရာင္ကေန အနီေရာင္ကို ေျပာင္းသြားတယ္ဆိုလွ်င္ အဲဒီအရည္မွာ အက္ဆစ္သတၲိရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္ (အေပၚယာပံု)။ အရည္တစ္မ်ိဳးထဲကို အနီေရာင္ လစ္(တ္)မတ္(စ္)ေပပါ စကၠဴစကေလး ထည့္လိုက္လို႔ စကၠဴစကေလးဟာ အနီေရာင္ကေန အျပာေရာင္ကို ေျပာင္းသြားတယ္ဆိုလွ်င္ေတာ့ အဲဒီအရည္မွာ အယ္လ္ကာလီ သတၲိရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္ (ေအာက္ယာပံု)။ အနီေရာင္ထည့္လည္း အေရာင္မေျပာင္း၊ အျပာေရာင္ထည့္လည္း အေရာင္မေျပာင္းဘူး ဆိုလွ်င္ေတာ့ အဲဒီအရည္ဟာ အက္ဆစ္သတၲိလည္းမရွိ၊ အယ္လ္ကာလီသတၲိလည္း မရွိ၊ ၾကားေန (Neutral) ျဖစ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ေရကူးကန္ထဲက ေရ၊ ေရကန္ထဲက ေရေတြမွာ အက္ဆစ္ဓာတ္ မ်ားေနတယ္ဆိုလွ်င္ အယ္ကာလီသတၲိရွိတဲ့ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ ခတ္ေပးျခင္းအားျဖင့္ အက္ဆစ္သဘာဝကို ေလ်ာ့သြားေစႏိုင္ပါတယ္။

          ေရ (သို႔) အရည္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ရွိေနတဲ့ အက္ဆစ္ (သို႔) အယ္လ္ကာလီ သဘာဝဟာ ဘယ္ေလာက္ ျပင္းေနသလဲဆိုတာကို ပီအိတ္ခ်္ (စံ) ဆိုတဲ့ ယူနစ္ႏွင့္ တိုင္းပါတယ္။ အရည္တစ္ခုရဲ႕ ပီအိတ္ခ်္တန္ဖိုး ၇ (PH 7) ထက္ မ်ားျခင္းက အဲဒီအရည္မွာ အယ္လ္ကာလီသဘာဝသတၲိ ရွိေနတယ္လို႔ ဆိုလိုၿပီး ပီအိတ္ခ်္တန္ဖိုးျမင့္ေလ အယ္လ္ကာလီသဘာဝ ျပင္းေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- ပီအိတ္ခ်္ ၇.၈ ဟာ ပီအိတ္ခ်္ ၇.၅ ထက္ အယ္လ္ကာလီ သဘာဝ ပိုၿပီး ျပင္းပါတယ္။ ပီအိတ္ခ်္ ၇ ထက္ နည္းျခင္းက အက္ဆစ္သဘာဝသတၲိ ရွိေနတယ္လို႔ ဆိုလိုၿပီး ပီအိတ္ခ်္တန္ဖိုးနိမ့္ေလ အက္ဆစ္သဘာဝ ျပင္းေလျဖစ္ ပါတယ္။ ဥပမာ- ပီအိတ္ခ်္ ၆.၄ ဟာ ပီအိတ္ခ်္ ၆.၈ ထက္ အက္ဆစ္သဘာဝ ပိုျပင္းပါတယ္။ ေသာက္ေရတစ္မ်ိဳးရဲ႕ ပီအိတ္ခ်္ဟာ ၇ (PH 7) တိတိ ရွိတယ္ဆိုတာ အဲဒီေရမွာ အက္ဆစ္သဘာဝသတၲိလည္း မရွိ၊ အယ္လ္ကာလီ သဘာဝသတၲိလည္း မရွိဘူးလို႔ ဆိုလိုပါတယ္။ ေရကူးကန္၊ ဒါမွမဟုတ္ ပန္းျခံထဲက ေရကန္မွာ ေရဟာ အက္ဆစ္ သဘာဝ ကဲေနတယ္ (ပီအိတ္ခ်္ နိမ့္ေနတယ္) ဆိုလွ်င္ ေရထဲကို ဆိုဒီယမ္ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ကို ခတ္ျခင္းအားျဖင့္ အက္ဆစ္သဘာဝ ေလ်ာ့သြားေအာင္ (အယ္လ္ကာလီ သဘာဝ ျဖစ္လာေအာင္) လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

က်န္းမာေရး၊ ကုသေရးႏွင့္ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္

          က်န္းမာေရးႏွင့္ ေဆးကုသေရးအတြက္ စားေဆာ္ဒါ (ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္)ရဲ႕ လူသိအမ်ားဆံုး အသံုးက်ပံုကို အစာအိမ္ေလနာေရာဂါ ခံစားရသူေတြ အသိဆံုး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အိတ္ခ်္ပိုင္ေလာ္ရီ (H. pylori) ဆိုတဲ့ ဗက္တီးရီးယားပိုးဟာ အစာအိမ္ေရာဂါ၊ အစာအိမ္အနာျဖစ္ရာမွာ ပါဝင္ပတ္သက္ေနတယ္ စတဲ့အေၾကာင္းေတြကို မသိမီကာလေတြက  အစာအိမ္ေလနာေရာဂါျဖစ္ရျခင္းရဲ႕ အေျခခံသေဘာဟာ အစာအိမ္မွထုတ္လုပ္တဲ့ အက္ဆစ္က ရင္ဝမွာ ပူျခင္း၊ ေအာင့္ျခင္း၊ နာျခင္း စတဲ့ေဝဒနာကို ျဖစ္ေစတယ္ဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

          စားေဆာ္ဒါမွာပါတဲ့ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္က အစာအိမ္အနာ၊ ေလနာရွိသူရဲ႕ အစာအိမ္ထဲက အက္ဆစ္ဓာတ္ကို ေခ်ဖ်က္ေပးျခင္းအားျဖင့္ ေလနာတဲ့ ေဝဒနာ၊ ဗိုက္ေအာင့္တဲ့ ေဝဒနာကို သက္သာေစပါတယ္။ အခုေခတ္လို အစြမ္းထက္တဲ့ ေဆးေတြ မေပၚေပါက္မီက ေခတ္မီေဆးဝါးေတြကို လက္လွမ္းမမီၾကသူေတြဟာ အစာအိမ္အနာေၾကာင့္ ဗိုက္ေအာင့္တယ္၊ ဗိုက္နာတယ္၊ ေလနာတယ္ဆိုလွ်င္ စားေဆာ္ဒါအမႈန္႔ကို ေရႏွင့္ ေသာက္ခဲ့ၾကရတာကို ေတြ႕ၾကံဳခဲ့ဖူးပါတယ္။ အစာအိမ္ေဆးအျဖစ္ လူသံုးမ်ားခဲ့တဲ့ ဆိုဒါမင့္ (Sodamint) ေဆးျပားမွာ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ ပါဝင္ပါတယ္။

လူ႔ခႏၶာကိုယ္၏  အက္ဆစ္အယ္လ္ကာလီ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ (Acid-alkali Balance) ကို ထိန္းျခင္း

          လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ၊ ေသြးထဲမွာ အက္ဆစ္သဘာဝ ကဲတဲ့ ပစၥည္းေတြ၊ အယ္လ္ကာလီ သဘာဝကဲတဲ့ ပစၥည္းေတြ အမ်ားအျပားရွိေနပါတယ္။ လူရဲ႕ေသြးဟာ အယ္လ္ကာလီသဘာဝ နည္းနည္းကဲပါတယ္။ ပီအိတ္ခ်္တန္ဖိုး ၇.၄ ေလာက္ ရွိပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းေတြရဲ႕ ဆဲလ္ (cell – ႐ုပ္ကလာပ္စည္း) ေတြဟာ ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ ဇီဝလုပ္ငန္းေတြကို အေကာင္း ဆံုး လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ လူ႕ခႏၶာကိုယ္ဟာ ေသြးရဲ႕ ပီအိတ္ခ်္ကို ၇.၄ တစ္ဝိုက္မွာ ရွိေနေအာင္ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ႏွင့္ ထိန္းထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းမွာ ေသြး၊ ေက်ာက္ကပ္ႏွင့္ အဆုတ္ေတြဟာ အဓိကအခန္းေတြ ေန ပါဝင္ပါတယ္။ အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာ အက္ဆစ္အယ္လ္ကာလီ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာပ်က္သြားတယ္၊ ေသြးရဲ႕ပီအိတ္ခ်္ဟာ ေျပာင္းသြားတယ္၊ ၇.၄ ထက္ နိမ့္သြားတယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ျမင့္သြားတယ္ဆိုလွ်င္ ျပန္လည္ ျပဳျပင္ေပးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ အမ်ားႀကီးထဲမွာ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ေတြလည္း ပါဝင္ပါတယ္။

          ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ဟာ အယ္လ္ကာလီသတၲိ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ- ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာတဲ့အခါ၊ ကာလဝမ္း ေရာဂါ ျဖစ္တဲ့အခါ ထြက္သြားတဲ့ မစင္ေတြထဲမွာ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ေတြ အမ်ားအျပား ပါဝင္ဆံုး႐ံႈးသြားတဲ့အတြက္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ၊ ေသြးထဲမွာ အယ္လ္ကာလီ သဘာဝ ေလ်ာ့နည္းၿပီး အက္ဆစ္သဘာဝကဲတဲ့ အေျခအေန တစ္ရပ္ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကို အက္ဆီ ဒိုးဆစ္ (Acidosis) လို႔ ေျပာပါတယ္။ အက္ဆီဒိုးဆစ္ ေၾကာင့္ လူနာရဲ႕ ဦးေႏွာက္အစရွိတဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ အဂၤါေတြဟာ ပံုမွန္အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ဘဲ သတိလစ္ျခင္း၊ အသက္ဆံုး႐ံႈးျခင္းအထိ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါကို ကုသတဲ့နည္းတစ္ခုက ေသြးျပန္ေၾကာထဲကေန ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ကို ထိုးသြင္းေပးျခင္း၊ ထည့္ေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

          ဝမ္းပ်က္လွ်င္ ေဖ်ာ္ေသာက္ဖို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီးက တီထြင္ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ဓာတ္ဆားထုပ္မွာ ခလို႐ိုက္၊ ပိုတက္စီယမ္တို႔ႏွင့္အတူ ထ႐ိုင္ဆိုဒီယမ္ ဆစ္ထရိတ္ (Trisodium Citrate) ဆိုတဲ့ ဓာတ္ဆားကို ထည့္ထားပါတယ္။ ထ႐ိုင္ဆိုဒီယမ္ ဆစ္ထရိတ္ဟာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္အျဖစ္ ဓာတ္ေျပာင္းသြားၿပီး ေသြးထဲက အက္ဆစ္သဘာဝ လြန္ကဲေနမႈ အေျခအေနကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးပါတယ္။

          ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ဟာ အေနာက္တိုင္းေဆးပညာမွာ အလြန္အသံုးက်တဲ့ ေဆးတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါ တယ္။ အက္ဆစ္သဘာဝ လြန္ကဲမႈအေျခအေန (Acidosis) ဆိုတာက ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာတဲ့အခါမွာသာမက နာတာရွည္ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေတြ၊ အဆုတ္ႏွင့္ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါေတြအပါအဝင္ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ ဒီအခါေတြမွာ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ ကာဘိုနိတ္ထိုးေဆးဟာ အလြန္အသံုးဝင္ၿပီး အစြမ္းထက္တဲ့ ေဆးစြမ္းေကာင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

အဆိပ္သင့္ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ကုသျခင္း

          ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ရဲ႕  ေဆးစြမ္းထက္ပံုေတြ ရွိပါေသးတယ္။ ဥပမာ- အကို္က္အခဲေပ်ာက္ေဆးအျဖစ္ အသံုးမ်ားခဲ့ၿပီး ယခုလည္း ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါကို ကာကြယ္တဲ့အေနနဲ႔ ေသြးက်ဲေဆးအျဖစ္ မွီဝဲေသာက္သံုးေနၾကတဲ့ အက္စပရင္ (Aspirin) ေဆးျပားကို တမင္တကာျဖစ္ေစ၊ မေတာ္တဆျဖစ္ေစ အမ်ားအျပား ေသာက္မိတဲ့ လူတစ္ေယာက္ကို အဆိပ္မသင့္ေအာင္၊ Poisoning မျဖစ္ေအာင္ ကုသရာမွာ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ကို အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္က အစာလမ္းေၾကာင္းထဲက အက္စပရင္ေတြကို ေသြးထဲေရာက္ေအာင္၊ စုပ္ယူတဲ့လုပ္ငန္းကို ေႏွးေကြးေအာင္ ဟန္႔တားပါတယ္။ အလားတူပဲ စိတ္က်ေရာဂါအတြက္ သံုးတဲ့ေဆးေတြ အမ်ားအျပား ေသာက္မိတဲ့လူနာကို အဆိပ္မသင့္ေအာင္၊ Poisoning မျဖစ္ေအာင္ ကုသရာမွာလည္း ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ကို အသံုးျပဳႏိုင္ ပါတယ္။

          အခ်ိဳ႕ေသာလူေတြက တညင္းသီးစားၿပီး ဗိုက္နာရာမွ ဆီးသြားလွ်င္ ေသြးေတြပါလာတတ္ပါတယ္။ ဆီးနည္းသြားရာမွ လံုးဝ ဆီးမသြားႏိုင္ေတာ့ဘဲ အေမေလး၊ အဘေလးေအာ္ၿပီး ေဆး႐ံုေရာက္လာတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရတာဟာ တညင္းသီးထဲက ဂ်င္ေခါလစ္အက္ဆစ္ (Djenkolic Acid) ဆိုတဲ့ ျဒပ္ေပါင္းတစ္မ်ိဳးဟာ ဆီးထဲမွာ အနယ္အမႈန္ေတြျဖစ္ၿပီး ဆီးလမ္းေၾကာင္းကို ပိတ္ဆို႔ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးကို ကုသရာမွာလည္း ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ကို ထိုးေဆးအျဖစ္ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္က ဆီးမွာ အယ္လ္ကာလီသတၲိ ျဖစ္ေစပါတယ္။ တညင္းသီးထဲက ဂ်င္ေခါလစ္အက္ဆစ္ေတြဟာ အယ္လ္ကာလီသတၲိ ကဲေနတဲ့ ဆီးထဲမွာ အနယ္မႈန္မထေတာ့ဘဲ အရည္ေပ်ာ္ ၿပီး ပါသြားပါေတာ့တယ္။ တညင္းသီးေၾကာင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိတ္သြားတာဟာ ျပင္းထန္လြန္းတယ္၊ ေဆး႐ံုကိုေရာက္တာ ေနာက္က်သြားတယ္ဆိုလွ်င္ လူနာရဲ႕ ေသြးကို ေက်ာက္ကပ္တုစက္ႏွင့္ ေဆးရတဲ့အထိ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ အသက္ဆံုး႐ံႈးသြားတာေတာင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါ တယ္။

          ကမၻာတစ္ဝန္း တညင္းသီးဆိပ္သင့္တဲ့ လူနာေတြကို မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတြမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ တညင္းသီးကို လံုးဝမစားသင့္ေၾကာင္း ေျပာၾက၊ ေဟာၾကေပမယ့္ တညင္းသီးစားသံုးသူဦးေရႏွင့္ ယွဥ္လိုက္လွ်င္ အဆိပ္သင့္သူအေရအတြက္က အခ်ိဳး အဆအားျဖင့္ အလြန္နည္းတာေၾကာင့္ လိုက္နာသူနည္း လွပါတယ္။ တညင္းသီးေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားတဲ့ ေဈးကြက္ကလည္း ေသးေသးမႊားမႊား မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေဈး ကြက္ႀကီးကို မွီခိုၿပီး ေနထိုင္ေနရသူေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ တညင္းသီးစားလွ်င္ ဒီလိုအႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ ဒီလိုလကၡဏာေတြ ျပတတ္ပါတယ္၊ ဒီလိုေဝဒနာေတြ ခံစားရတတ္တယ္၊ ျဖစ္လာလွ်င္ ဒီလိုကုပါ စသည္ ျဖင့္သာ ပညာေပးၾကရပါတယ္။ ကာကြယ္ေရးအေနနဲ႔ တညင္းသီးကို ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ပါတဲ့ ေရႏွင့္ ျပဳတ္ၿပီး စားၾကပါလို႔ အၾကံေပးေပမယ့္ လိုက္နာသူက အလြန္နည္းပါတယ္။

အျခားနည္း အသံုးျပဳႏိုင္ပံုမ်ား

          ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္မွာ သြားပိုးစားျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ အစြမ္းလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ သြားတိုက္ေဆးေတြ၊ Mouth Wash ဆိုတဲ့ ပါးစပ္ေဆးတဲ့ အရည္၊ အာလုတ္က်င္းတဲ့အရည္ေတြ မွာလည္း ပါပါတယ္။ ဂ်ိဳင္း (ခ်ိဳင္း) နံ႔ေပ်ာက္ေဆး၊ အေရျပားယားယံမႈ ေျပေပ်ာက္ေဆး၊ အေရျပား ႏူးညံ့ေအာင္လိမ္းတဲ့ ေဆးေတြမွာလည္း ထည့္တတ္ပါတယ္။ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ကို အေရျပားမွာ မသံုးသင့္ ဘူးလို႔ ေထာက္ျပသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။

          ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ဟာ ေရာဂါပိုးအခ်ိဳ႕ကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္တဲ့ အေပ်ာ့စား ပိုးသတ္ေဆးတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ မိႈေရာဂါပိုးအခ်ိဳ႕ကို သတ္ျဖတ္ႏွိမ္နင္းႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြ မိႈေစာ္နံေနတာ၊ ေအာက္ေစာ္နံေနတာေတြကို ေလ်ာ့ပါးေပ်ာက္ပ်က္ေစႏိုင္ပါတယ္။ စာအုပ္အေဟာင္း ေရာင္းသူေတြဟာ စာအုပ္ေတြ မိႈေစာ္မနံ၊ ေအာက္ေစာ္မနံေအာင္ ျပဳလုပ္ရာမွာ ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ကို အသံုးျပဳၾကပါတယ္။

          စားေဆာ္ဒါ (ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္) ကို အျခားေနရာေတြမွာလည္း အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ- ပိုးဟပ္ေတြကို ႏွိမ္နင္းရာမွာ စားေဆာ္ဒါကို အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ စားေဆာ္ဒါကို စားမိတဲ့ ပိုးဟပ္ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းမွာ ထြက္ေပၚလာတဲ့ ဓာတ္ေငြ႕ေတြေၾကာင့္ ကလီစာေတြဟာ ေဖာင္းပြ၊ ပ်က္စီးသြားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ Fungus ဆိုတဲ့ မိႈပိုးေတြ မႀကီးထြားႏိုင္ေအာင္ ႏွိမ္နင္းရာမွာလည္း ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ကို အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ကာကြယ္ ထိန္းသိမ္းေရး ေအဂ်င္စီ (Environmental Protection Agency-EPA) က ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဘိုနိတ္ကို ဘိုင္အိုပိုးသတ္ေဆး (Biopesticide) တစ္မ်ိဳးအေနႏွင့္ မွတ္ပံုတင္ပါတယ္။

ေဒါက္တာလွၾကည္