by ဆန္းဆန္းဦး (ျမန္မာ့အသံ) for Food Magazine

ခ်စ္စြာေသာ စာ႐ႈသူမ်ားရွင္-

     အခုလမွာေတာ့ ‘ျမန္မာ့အစားအစာႏွင့္ အာဟာရ’ အခန္းမွာေတာ့ ‘ပဲပင္ေပါက္’ ရဲ႕  အာဟာရတန္ဖိုးမ်ားအေၾကာင္း တင္ျပမွာျဖစ္ပါတယ္။

          ပဲပင္ေပါက္ကို ရာသီမေရြးဝယ္ယူရရွိၿပီး အကုန္အက်လည္း သက္သာေစပါတယ္။ ေဈးမ်ားမွာ ပဲပင္ေပါက္ေတြကို ပံုၿပီးေရာင္းခ်ၾကတာ  အမ်ားအျပားေတြ႕ ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ပဲပင္ေပါက္နဲ႔ ပဲျပားကို ဟင္းအမည္တြဲျဖစ္တာမို႔ အတူတြဲဖက္ၿပီး ေရာင္းေလ့ရွိၾကပါတယ္။

          ပဲပင္ေပါက္ျဖစ္လာရတာကေတာ့ ပဲေနာက္၊ ပဲသီ၊ မတ္ပဲ စတဲ့ ပဲမ်ားကို အပင္ေဖာက္ ျခင္းအားျဖင့္ ရရွိလာတာျဖစ္ပါတယ္။ ပဲပင္ေပါက္ေဖာက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပဲေနာက္၊ ပဲသီ၊ မတ္ပဲ ႀကိဳက္ရာတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ေရစင္ေအာင္ေဆးၿပီး တစ္ညေရစိမ္ထားရပါမယ္။ ေနာက္ တစ္ေန႔မနက္မွာ ပဲေတြ ပြလာၿပီး အေညႇာင့္မ်ား ထြက္စျပဳလာပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီအခါ ျခင္းက်ားတစ္လံုးကို သန္႔ရွင္းေအာင္ေဆးေၾကာၿပီး ေကာက္႐ိုး၊ အင္ဖက္၊ ဖြဲ ႀကိဳက္ရာ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ျခင္းေအာက္မွာ ခပ္ပါးပါး ခင္းရပါမယ္။ အဲဒီေနာက္ ေရစိမ္ၿပီးသား ပဲေတြကို ေလာင္းထည့္၍ အေပၚက ေကာက္႐ိုး (သို႔) အင္ဖက္ေတြခင္းၿပီး အဲဒီအေပၚကေန ေရကို မၾကာမၾကာ ေလာင္းေပးရပါမယ္။ သံုးရက္ေလာက္ ၾကာတဲ့အခါ ပဲေစ့ေလးမ်ားက အေညႇာင့္မ်ား ရွည္ထြက္လာၿပီး ပဲပင္ေပါက္အျဖစ္ ကူးေျပာင္းလာၿပီျဖစ္ပါတယ္။

          ပဲပင္ေပါက္ကို ေၾကာ္လို႔တစ္မ်ိဳး၊ ဟင္းခ်ိဳခ်က္လို႔တစ္ဖံု၊ လက္သုပ္စံုမ်ားထဲမွာ ထည့္ လို႔ တစ္နည္း၊ အခ်ဥ္တည္ၿပီး ခ်ဥ္ပတ္စံုလုပ္လို႔ တစ္မည္၊ သနပ္စံုလုပ္လို႔ တစ္သြယ္ ဥာဏ္ျြကယ္သလို စီမံျပဳလုပ္ၿပီး သံုးေဆာင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။

          ပဲပင္ေပါက္ေၾကာ္စားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပဲပင္ေပါက္ကို ေရေပါေပါနဲ႔ စင္ေအာင္ ေဆး ၿပီး ဆန္ခါနဲ႔ ေရစစ္ထားရပါမယ္။ အခ်ိန္ရလို႔ ပဲပင္အၿမီးေလးေတြ လက္နဲ႔ဆိတ္ႏိုင္ရင္ ေတာ့ ပိုၿပီးသန္႔ရွင္းေစပါတယ္။ ၾကက္သြန္ျဖဴ/နီကို ဆီသတ္၊ ေမႊးလာတဲ့အခါ  ပဲပင္ေပါက္ ကို ထည့္လို႔ ဆား၊ အခ်ိဳမႈန္႔နဲ႔ ပဲငံျပာရည္ေလး သင့္႐ံုထည့္ေမႊၿပီး အိုးအဖံုးကို ခဏအုပ္ ထားရပါမယ္။ ၂ မိနစ္ေလာက္ၾကာတဲ့အခါ တ႐ုတ္နံနံကို ဓားျပား႐ိုက္ထည့္ၿပီး အိုးကို မီးဖို ေပၚက ခ်ကာ ပဲပင္ေပါက္ေၾကာ္ ပူပူေႏြးေႏြး ေမႊးေမႊးေလးကို ပန္းကန္ထဲထည့္ၿပီး သံုးေဆာင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။

          ပဲပင္ေပါက္ကို အခ်ိဳမႈန္႔၊ ဆားတို႔နဲ႔ သက္သတ္လြတ္ေၾကာ္စားႏိုင္သလို ဝက္သား၊ ပုစြန္စို၊ ပုစြန္ေျခာက္၊ ၾကက္သား၊ ၾကက္အသည္းအျမစ္၊ ဘဲေသြး စတဲ့ ႀကိဳက္ရာ အသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔လည္း ေၾကာ္စားႏိုင္ပါတယ္။ ဝက္သား၊ ၾကက္သားနဲ႔ ေၾကာ္မယ္ဆိုရင္ အသားကို ပါးပါးလွီး၊ ဆား၊ အခ်ိဳမႈန္႔နဲ႔ နယ္ၿပီး ဒယ္အိုးထဲမွာ အဖံုးအုပ္၊ ႏူးေအာင္ျပဳတ္ၿပီးမွ သက္သတ္လြတ္ေၾကာ္တဲ့နည္းအတိုင္း ၾကက္သြန္ျဖဴ/နီကို ဆီေမႊးသတ္၊ ႏူးေအာင္ျပဳတ္ ထားတဲ့ အသားကိုပါ ေမႊးၿပီးရဲလာေအာင္ ဆီသတ္ၿပီး ပဲပင္ေပါက္ကို ထည့္ရပါမယ္။ အိုးခ် ခါနီးမွာ တ႐ုတ္နံနံကို ဓားျပား႐ိုက္ထည့္ၿပီး ေၾကာ္ထားတဲ့ ပဲပင္ေပါက္ေၾကာ္ ပူပူေႏြးေႏြး တစ္ပြဲဟာ ျမင္႐ံုနဲ႔တင္ စားခ်င္စဖြယ္ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။

          ပုစြန္စို၊ ပုစြန္ေျခာက္နဲ႔ ေၾကာ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၾကက္သြန္ျဖဴ/နီ ဆီေမႊးသတ္ၿပီး ရဲလာတာနဲ႔ ပုစြန္စို၊ ပုစြန္ေျခာက္ ႀကိဳက္ရာတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ထည့္ၿပီး အဆင္သင့္ေဆးထားတဲ့ ပဲပင္ေပါက္ကို ထည့္လို႔ ေစာေစာက အစီရင္ခံခဲ့တဲ့ နည္းမ်ားအတိုင္း ေၾကာ္စားႏိုင္ပါတယ္။

          ပဲပင္ေပါက္နဲ႔ တြဲဖက္အညီဆံုးကေတာ့ ပဲျပားျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕အိမ္ရွင္မမ်ားဟာ ပဲပင္ေပါက္ကို ပဲျပားနဲ႔ေၾကာ္စားမွ ရတယ္လို႔ကို စြဲမွတ္ထားၾကတဲ့အထိ ပဲပင္ေပါက္နဲ႔ ပဲျပားဟာ  လိုက္ဖက္ညီတဲ့ ဟင္းအမည္တြဲတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ပဲျပားနဲ႔ ေၾကာ္မယ္ဆိုရင္  ပဲပင္ေပါက္ကို အၿမီးဆိတ္၊ ေရစင္ေအာင္ေဆးၿပီး ဆန္ခါနဲ႔ ေရစစ္ထားရပါမယ္။ ပဲျပားကို လည္း ေရစင္ေအာင္ေဆး၊ အလယ္က ဓားနဲ႔လွီးၿပီး ပဲျပားအတံုးႀကီး ၂ တံုးကို အေပၚ ေအာက္ ရဲလာေအာင္ ေၾကာ္ရပါမယ္။ ေၾကာ္ၿပီးသား ပဲျပားအတံုးႀကီးကို ဆယ္ၿပီး ပါးပါးလွီး ထားရပါမယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ပဲျပားကို မေၾကာ္ခင္ အေနေတာ္ လွီးၿပီးမွ ေၾကာ္ၾကပါတယ္။ အတံုးေသးေတာ့ ပဲျပားေတြ ေၾကသြားတတ္တာမို႔ အတံုးႀကီးႀကီးကို ေၾကာ္ၿပီးမွ လွီးတာက ပိုၿပီး အဆင္ေျပေစပါတယ္။ ပဲျပားေၾကာ္ၿပီးမွ ၾကက္သြန္ျဖဴ/နီကို ဆီေမႊးသတ္၍ ပုစြန္ေျခာက္မႈန္႔ထည့္ၿပီး ေစာေစာက ေၾကာ္ၿပီးလွီးထားတဲ့ ပဲျပားနဲ႔အတူ ပဲပင္ေပါက္ကိုပါ ထည့္ၿပီးေတာ့ ေၾကာ္ရပါမယ္။ ခဏအၾကာမွာေတာ့ အရသာရွိၿပီး ႏူးညံ့အိေထြးေနတဲ့ ပဲပင္ေပါက္နဲ႔ ပဲျပားေၾကာ္တစ္ပြဲကို ရရွိႏိုင္ၾကပါၿပီ။

          ပဲပင္ေပါက္ကို ပဲျပားနဲ႔ ေၾကာ္စားႏိုင္သလို ဟင္းရြက္စံုနဲ႔ေရာၿပီးေတာ့လည္း ေၾကာ္ ခ်က္  ခ်က္စားႏိုင္ၾကပါတယ္။ ေခါက္ဆြဲေၾကာ္အျပင္ ကတ္ေၾကးကိုက္လို႔ေခၚတဲ့ မေလးရွားေခါက္ဆြဲေၾကာ္မွာလည္း ပဲပင္ေပါက္ကိုထည့္ၿပီး ေၾကာ္စားႏိုင္ၾကပါတယ္။ ပဲပင္ေပါက္ကို ပုစြန္၊ ဆန္ႏွစ္နဲ႔ေရာၿပီး ပုစြန္ခြက္ေၾကာ္လည္း ေၾကာ္စားႏိုင္ပါတယ္။ ျြကပ္ျြကပ္ရြရြ ပုစြန္ခြက္ေၾကာ္ကို အခ်ဥ္ရည္နဲ႔ ဒီအတိုင္း တို႔စားႏိုင္သလို ၾကက္သြန္နီ၊ င႐ုတ္သီးစိမ္းတို႔နဲ႔ ခ်ဥ္ငန္စပ္သုပ္ၿပီးေတာ့လည္း အရသာရွိရွိသံုးေဆာင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ ပုစြန္ခြက္ေၾကာ္သုပ္ကို ေန႔လယ္ေန႔ခင္း အဆာေျပ ေရေႏြးၾကမ္းနဲ႔ သေရစာအျဖစ္ အျမတ္တႏိုး စားသံုးႏိုင္ၾကပါတယ္။

          တခ်ိဳ႕မိခင္မ်ားကေတာ့ ကေလးမ်ားအာဟာရျဖစ္ထြန္းေစဖို႔အတြက္ ပဲပင္ေပါက္ကို ျပဳတ္ၿပီး ဂ႐ုတစိုက္ ေကြ်းေမြးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဟင္းခ်ိဳ၊ ဟင္းခါးမ်ားမွာ ခတ္ၿပီး ပဲပင္ ေပါက္ဟင္းခ်ိဳအျဖစ္ င႐ုတ္ေကာင္းပူပူေလးထည့္လို႔ ေသာက္သံုးရင္လည္း အရသာရွိလွ ပါတယ္။ ၾကက္သြန္ျဖဴႏိုင္ႏိုင္၊ င႐ုတ္ေကာင္းမ်ားမ်ားနဲ႔ ခ်က္ထားတဲ့ ပဲပင္ေပါက္ ဟင္းခ်ိဳ ကိုေတာ့ အသုပ္စံုမ်ားနဲ႔ တြဲဖက္သံုးေဆာင္ေလ့ရွိပါတယ္။

          ေခါက္ဆြဲသုပ္၊ ၾကာဆံသုပ္၊ အသုပ္စံုနဲ႔ ၿမီးရွည္တို႔မွာလည္း ပဲပင္ေပါက္ကို ေရေႏြး ေျဖာၿပီး ထည့္စားႏိုင္ပါတယ္။ အခုလို အမ်ိဳးမ်ိဳးအဖံုဖံု စံုေအာင္ျပဳလုပ္စားသံုးႏိုင္တဲ့ ပဲပင္ေပါက္ကို အခ်ဥ္ခံၿပီး ပဲတီခ်ဥ္အျဖစ္နဲ႔ပါ စံုေအာင္စားသံုးႏိုင္ပါတယ္။

          ပဲတီခ်ဥ္လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆန္ေဆးရည္မွာ ဆားသင့္႐ံုထည့္၊ ပဲပင္ေပါက္ကို ေရေဆးၿပီး ဆန္ေဆးရည္မွာထည့္လို႔ အဖံုးအုပ္ထားလိုက္ရင္ ၃ ရက္ေလာက္ၾကာတဲ့ အခါ ပဲတီခ်ဥ္ကို ရရွိႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဆန္ေဆးရည္အစား ဆားရည္သက္ သက္မွာ ပဲပင္ေပါက္ကိုထည့္၊ အဖံုးအုပ္ၿပီး အခ်ဥ္ခံတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ မိမိတတ္ကြ်မ္း နားလည္သလို အေတြ႕အၾကံဳအရ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ပဲတီခ်ဥ္ကို ငါးပိရည္၊ တို႔စရာအျဖစ္ အလြယ္တကူ စားသံုးႏိုင္ၾကပါတယ္။

          ပဲတီခ်ဥ္ကို ႏွမ္း၊ ဆီခ်က္၊ ၾကက္သြန္ေၾကာ္နဲ႔ ဆားေလးသင့္႐ံုထည့္သုပ္ၿပီး သနပ္စံု လည္း လုပ္စားႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ပဲမႈန္႔၊ ပုစြန္ေျခာက္မႈန္႔၊ ငံျပာရည္၊ င႐ုတ္သီးမႈန္႔ မ်ားထည့္ကာ ဆီခ်က္ေလာင္းၿပီး ပဲတီခ်ဥ္သုပ္ လုပ္စားၾကပါတယ္။ ပဲတီခ်ဥ္ကို ဟင္းလ်ာ အျဖစ္ ငါးနဲ႔ေရာၿပီး ခ်က္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ငါးရံ႕ကို အကြင္းလိုက္လွီးၿပီး နႏြင္းမႈန္႔၊ ဆား၊ အခ်ိဳမႈန္႔တို႔နဲ႔ နယ္ထားရပါမယ္။ ၿပီးလွ်င္ ၾကက္သြန္ျဖဴ/နီ င႐ုတ္သီးေထာင္းၿပီးသား အႏွစ္မ်ားကို ဆီေမႊးသတ္ကာ ေစာေစာက ဆားနယ္ထားတဲ့ ငါးမ်ားထည့္၍ ဆီျပန္ ေအာင္ခ်က္ၿပီး အဲဒီဟင္းထဲကိုမွ ပဲတီခ်ဥ္ကို အုပ္ခ်က္ရပါမယ္။ အဲဒီ ]ပဲတီခ်ဥ္} ဟင္းကို င႐ုတ္သီးအညာေထာင္း ေမႊးေမႊးေလးနဲ႔ တြဲဖက္သံုးေဆာင္ရင္ျဖင့္ ထိုင္ရာက မထႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ ခံတြင္းေတြ႕ ၾကမွာ အမွန္ပါပဲ။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ငါးအစား ၾကက္သားနဲ႔ ပဲတီခ်ဥ္ကို အခ်ဥ္ခ်က္စားၾကပါတယ္။

          အမ်ားအားျဖင့္ ပဲပင္ေပါက္ကို မတ္ပဲ၊ ပဲသီး၊ ပဲေနာက္တို႕နဲ႔သာ ေဖာက္ေလ့ရွိေပမယ့္ အညာေဒသမ်ားမွာေတာ့ ေျမပဲဆန္ကို အပင္ေဖာက္ထားတဲ့ ‘ေျမပဲပင္ေပါက္’ ကို အျမတ္တႏိုး စားသံုးၾကပါတယ္။ ေျမပဲပင္ေပါက္ကိုလည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ ေၾကာ္စားၾက ပါတယ္။

          ပဲပင္ေပါက္မွာ ပါဝင္တဲ့ အာဟာရဓာတ္ေတြကေတာ့ ၅၇.၆ ဂရမ္နဲ႔ ကယ္လ္

စီယမ္ ၈၅ မီလီဂရမ္ ပါဝင္ပါတယ္။

ခ်စ္စြာေသာ စာ႐ႈသူမ်ားရွင္-

          အခုလမွာေတာ့ အာဟာရဓာတ္မ်ား ျြကယ္ဝလွတဲ့အျပင္ တန္ဖိုးလည္း သက္သာ၊ ေဈးမ်ားမွာလည္း အလြယ္တကူ ဝယ္ယူရရွိႏိုင္ၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးအဖံုဖံု ခ်က္ျပဳတ္စားသံုးႏိုင္တဲ့

‘ပဲပင္ေပါက္’ ရဲ႕ အာဟာရတန္ဖိုးမ်ားအေၾကာင္း တင္ျပရင္း ‘ျမန္မာ့႐ိုးရာအစားအစာ

ႏွင့္ အာဟာရအခန္း’ ကို ရပ္နားလိုက္ရပါတယ္။

ဆန္းဆန္းဦး

(ျမန္မာ့အသံ)