by စီစီဝင္း၊ ဆုလြင္ထိုက္ for Food Magazine

          အပူပိုင္းေဒသထြက္ ကန္စြန္းဥ (Ipomoea batatas L.) သည္ ခ်ိဳၿပီး ကစီဓာတ္မ်ားေသာအျမစ္ဥ (tuberous root) ျဖစ္ပါသည္။ ကစီဓာတ္အျပင္ ဗီတာမင္-စီ၊ ပ႐ိုဗီတာမင္-ေအ၊ သံဓာတ္ႏွင့္ အျခားသတၲဳဓာတ္မ်ား ပါဝင္၍ က်န္းမာေရးကို အေထာက္အကူျပဳေသာ ခရမ္းေရာင္ (anthocyanin pigment) ကိုလည္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။

          ခရမ္းေရာင္ရွိေနျခင္းသည္ ကင္ဆာ၊ ညတြင္ မျမင္ရေသာေရာဂါ (night blindness)၊ အိုမင္းမႈ ေႏွးေကြးေစျခင္း၊ အသည္းႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ေရာဂါမ်ားႏွင့္ အျခားနာတာရွည္ ေရာဂါအခ်ိဳ႕ကို ျဖစ္ပြားမႈမွ အဟန္႔အတားျပဳ ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းရွိေၾကာင္း သုေတသနမွတ္တမ္းမ်ားမွ သိရွိရပါသည္။ အဆိုပါ Anthocyanin သည္ ဇီဝအစြမ္းထက္ ျဒပ္ေပါင္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္၍ အခ်ိဳ႕ေသာအပင္မ်ားတြင္ ေတြ႕ရွိရသည့္ phytochemical (phyto = plant, Greek word) တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။

          ကန္စြန္းဥမ်ားကို အေရာင္အမ်ိဳးမ်ိဳး (အဝါ၊ လိေမၼာ္၊ အနီ) ေတြ႕ရွိရၿပီး စားသံုးေသာ ပံုစံမ်ားမွာ ေရေႏြးေငြ႕ေပါင္းျခင္း၊ ျပဳတ္ျခင္း၊ မီးဖုတ္ျခင္း၊ ဆီျဖင့္ေၾကာ္ျခင္း၊ အမႈန္႔ ျပဳလုပ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ေဖ်ာ္ရည္၊ အႏွစ္ (paste)၊ ဝိုင္အျဖစ္လည္း ျပဳလုပ္စားသံုုးၾကပါသည္။ သဘာဝအေရာင္ (natural dye) အျဖစ္လည္း ျပဳလုပ္သံုးစြဲၾကပါသည္။

          လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုမွစၿပီး ကိုရီးယားႏွင့္ နယူးဇီလန္ႏိုင္ငံတို႔တြင္ အဓိကထား၍ ကန္စြန္းဥခရမ္းေရာင္မ်ိဳးကို စိုက္ပ်ိဳးၾကပါသည္။ ထိုမွတစ္ဆင့္ anthocyanin ပိုပါဝင္ေသာ မ်ိဳးကြဲမ်ားကို ဖန္တီးျပဳလုပ္လာၾကပါသည္။

ကန္စြန္းဥဝိုင္ျပဳလုပ္ျခင္းနည္းစဥ္တြင္-

၁။       အင္ဇိုင္းသံုးၿပီး အရည္အျဖစ္ျပဳလုပ္ျခင္း (Liquefaction – by amylase enzyme) and Saccharification by Glucoamylase enzyme)

၂။       ဝိုင္အျဖစ္အခ်ဥ္ေဖာက္ျပဳလုပ္ျခင္း

          ကန္စြန္းဥဝိုင္တြင္ ပါဝင္ေသာ အယ္လ္ကိုေဟာ (၇ မွ ၉ %) ပါဝင္ေလ့ရွိပါသည္။ အယ္လ္ကိုေဟာ (အရက္) ပါဝင္မႈမ်ားေစရန္  အိမ္သံုးသၾကားအျဖဴကို ထည့္သြင္း (20 ̊ Brix အထိ ရရွိရန္) ၿပီးမွ အခ်ဥ္ေဖာက္ေလ့ရွိပါသည္။

ဇယား – ၁  ဇီဝဓာတုပါဝင္ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ကန္စြန္းဥမွ ျပဳလုပ္ထားသည့္ ဝိုင္ႏွင့္ ေဆးဖက္ဝင္ ဝိုင္ကို ဓာတ္ခြဲေလ့လာျခင္း။

           ေဆးဖက္ဝင္ ကန္စြန္းဥဝိုင္ (Medicated Wine) အျဖစ္ အထူးပစၥည္းအသစ္တစ္မ်ိဳးကို ေဆးဖက္ဝင္အပင္မ်ား (၁၈ မ်ိဳး) မွ ရရွိေသာအစိတ္အပိုင္း ဥပမာ –  ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ခ်င္း၊ ဆီးျဖဴသီး၊ ကညြတ္ႏွင့္ အခ်ဥ္ေဖာက္ျခင္း မျပဳလုပ္မီ ထည့္သြင္းၿပီး ဝိုင္ အမ်ိဳးအမည္အသစ္ကို ေသာက္သံုးရန္အတြက္ စမ္းသပ္ျပဳလုပ္လာၾကပါသည္။

ဇယား – ၁ တြင္ ေဆးဝါးအာနိသင္ႏွင့္ ဓာတ္တိုးဂုဏ္သတိၲမ်ားကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။

မွတ္ခ်က္ ။          ။ သန္႔ဇင္စိုး [2019. Development of Anthocyanin-rich Sweet Potato (Ipomoea batatas L.) Wine] မွ မွီျငမ္းကိုးကားသည္။