ျမန္မာေတြက ‘ေထာပတ္သီး’ လုိ႔ေခၚတဲ့ သစ္သီးကို အိႏၵိယႏိုင္ငံ ေနရာအမ်ားအျပားမွာ “Butter Fruit” လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ ေထာပတ္သီးလို႔ပဲ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ ဗီယက္နမ္ေတြက ေထာပတ္သီးကို “bo”လို႔ေခၚၿပီး ေထာပတ္ကိုလည္း “bo” လို႔ပဲ ေရးတာမို႔ ေထာပတ္သီးလို႔ပဲ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ ေထာပတ္သီးရဲ႕ အသား (အႏွစ္)ဟာ ႏို႔က ခ်က္လုပ္တဲ့ ေထာပတ္နဲ႔တူလို႔ ေပးၾကတဲ့အမည္ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။ ထိုင္ဝမ္မွာေတာ့ (“Cheese pear”) လို႔ လူသိမ်ားပါသတဲ့။ ဒိန္ခဲသစ္ေတာ္လို႔ ဘာသာျပန္ရမယ္ ထင္ပါတယ္။

          ေထာပတ္သီးကို အဂၤလိပ္လို Avocado လို႔ ေခၚပါတယ္။ စပိန္ဘာသာစကား Aguacate ကေန ဆင္းသက္လာတာလို႔ သိရပါတယ္။ Aguacate ဆုိတာကလည္း မက္စီကိုႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းေဒသခံ လူမ်ဳိးစုေတြရဲ႕ Nahuatl ဘာသာစကားျဖစ္တဲ့ Ahuacatl ကေန အရင္းခံတာလို႔ ဆိုျပန္ပါတယ္။ ဒီ Ahuacatl ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ေဝွးေစ့ (Testicle) ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္နဲ႔လည္း သံုးႏိုင္ပါသတဲ့။ ေထာပတ္သီးဟာ ပံုသဏၭာန္အားျဖင့္ ေဝွးေစ့နဲ႔တူလို႔ ေဒသခံလူမ်ဳိးေတြက ဒီနာမည္ကို ေပးခဲ့တာလို႔ ယူဆရပါတယ္။

          ေထာပတ္သီးကို Avocado Pear ေထာပတ္သစ္ေတာ္လို႔ ေခၚသူေတြရွိသလို Alligator Pear မိေခ်ာင္းသစ္ေတာ္လို႔ ေခၚသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ေထာပတ္သီး အမ်ဳိးအစားေတြဟာ သစ္ေတာ္သီးနဲ႔ ပံုသဏၭာန္တူလို႔ Avocado Pear လို႔ ေခၚၾကတာျဖစ္သလို အခ်ဳိ႕ေထာပတ္ သီးအမ်ဳိးအစားေတြရဲ႕ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ အေရခံြဟာ မိေခ်ာင္းအေရခံြနဲ႔တူလို႔ Alligator Pear မိေခ်ာင္းသစ္ေတာ္လို႔ ေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။

          ေထာပတ္သီးအပင္ဟာ မက္စီကိုႏွင့္ ဗဟိုအေမရိက (Central America) ဇာတိျဖစ္ပါတယ္။ ခုခါမွာေတာ့ စီးပြားေရးအရ အလြန္အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းတဲ့ သစ္သီးမ်ဳိးျဖစ္တဲ့အတြက္ ကမၻာတစ္ဝန္း အပူပိုင္းႏွင့္ ေျမထဲပင္လယ္ ရာသီဥတုရွိတဲ့ ေဒသအမ်ားအျပားမွာ စိုက္ပ်ဳိးတဲ့ သစ္သီးျဖစ္ေနပါၿပီ။ မက္စီကိုႏိုင္ငံ Puebla ေဒသမွာ ေထာပတ္သီးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေတြ႕ထားတဲ့ ေရွးအက်ဆံုး အေထာက္အထားဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ေသာင္းေလာက္က ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ခန္႔မွန္းရပါတယ္။

          ေထာပတ္သီးဟာ သစ္ေတာ္သီးပံု၊ ဘဲဥပံု၊ လံုးဝိုင္းတဲ့ ပံုသဏၭာန္စသျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိၿပီး အသားထူပါတယ္။ မူလ ေထာပတ္သီးေတြဟာ ရွည္ေမ်ာေမ်ာျဖစ္ၿပီး၊ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ လံုးဝိုင္းဝိုင္းသဏၭာန္ အမ်ဳိးအစားေတြ ျဖစ္လာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေထာပတ္သီး ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ၾကြင္း သက္ေသခံပစၥည္းေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္မွာလည္း အေျမာက္အမ်ား ေတြ႕ထားပါတယ္။

          ဥေရာပတိုက္မွာ ေထာပတ္သီးအေၾကာင္း ေရးသားခ်က္ကို လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝဝ ခန္႔ (၁၅၁၉ ခုႏွစ္) မွာ စတင္ၿပီး ေတြ႕ရပါတယ္။ Avocado ဆိုတဲ့ အဂၤလိပ္စကားလံုးကိုေတာ့ ၁၆၉၆ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္တဲ့ Hans Sloance ရဲ႕ ဂ်ေမကန္ အပင္မ်ားအၫႊန္း (Index of Jamaican Plants) စာအုပ္မွာ စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေထာပတ္သီးပင္ဟာ ၁၇၅ဝ ျပည့္ႏွစ္မွာ အင္ဒိုနီးရွား၊ ၁၈ဝ၉ ခုႏွစ္မွာ ဘရာဇီးႏွင့္ ေတာင္အာဖရိကကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့ၿပီး ၾသစေၾတးလ်ကိုေတာ့ ၁၈ဝဝ ျပည့္ႏွစ္ေတြရဲ႕ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။

ေထာပတ္သီး၏ အာဟာရ

          က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန အာဟာရဌာနကထုတ္တဲ့ ျမန္မာ့အစားအစာမ်ား၏ အာဟာရမ်ား စာေစာင္မွာပါတဲ့ ေထာပတ္သီးရဲ႕ အာဟာရဓာတ္ေတြကို မာလကာသီး၊ လိေမၼာ္သီး၊ သရက္သီး၊ ပိႏၷဲသီး၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ ဒူးရင္းသီးစတဲ့ ျမန္မာေတြ အမ်ားဆံုးစားတတ္တဲ့ အသီးေတြရဲ႕ အာဟာရဓာတ္ ပါဝင္မႈႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး၊ ေအာက္ပါဇယားမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားစာေစာင္တစ္ခုက ယူထားတဲ့ ေထာပတ္သီးရဲ႕ အာဟာရဓာတ္ေတြကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေထာပတ္သီး ၁ဝဝ ဂရမ္မွာပါတဲ့ အဆီဓာတ္ပမာဏဟာ အမ်ဳိးအစားအလိုက္ ၃ဝ ဂရမ္ထိပင္ မ်ားႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

          သစ္သီးအမ်ားစုဟာ ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ အတန္အသင့္ႏွင့္ ဗီတာမင္၊ သတၱဳ အာဟာရေတြသာ မ်ားပါတယ္။ ပ႐ိုတင္းႏွင့္ အဆီက မပါသေလာက္ နည္းပါတယ္။ ေထာပတ္သီးမွာေတာ့ ထူးထူးျခားျခား အဆီၾကြယ္ဝပါတယ္။ ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ ပါဝင္မႈမွာ ငွက္ေပ်ာသီး၊ သရက္သီး၊ မာလကာသီးႏွင့္ ပိႏၷဲသီးေလာက္ မမ်ားပါဘူး။ အဆီဓာတ္ၾကြယ္ဝျခင္းဟာ ေထာပတ္သီးရဲ႕ ထူးျခားမႈျဖစ္ပါတယ္။ အဆီဓာတ္ ၾကြယ္ဝတဲ့အတြက္ ေထာပတ္သီးဟာ စားရတာ အလြန္ႏူးညံ့ပါတယ္။ ေထာပတ္သီးလို ႏူးညံ့တဲ့အတြက္ ေထာပတ္သီးလို႔ နာမည္ရတာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ေထာပတ္သီးထဲကအဆီ

          ေထာပတ္သီးထဲက အဆီမွာ အမ်ားဆံုးပါတဲ့ ဖက္တီးအက္ဆစ္ဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ ေကာင္းတဲ့ မိုႏို မျပည့္ဝ ဖက္တီးအက္ဆစ္ (mono-unsaturated fatty   acid)ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေထာပတ္သီး ၁ဝဝ-ဂရမ္မွာပါတဲ့ အဆီ ၁၄.၇ ဂရမ္အနက္ မိုႏို မျပည့္ဝ ဖက္တီးအက္ဆစ္က ၉.၈ ဂရမ္ထိ ပါဝင္ေနပါတယ္။ ေပၚလီမျပည့္ဝ ဖက္တီးအက္ဆစ္ (Poly-unsaturated fatty acid) က ၁.၈ ဂရမ္ေလာက္ ပါဝင္ၿပီး၊ ျပည့္ဝ ဖက္တီးအက္ဆစ္ (saturated fatty acid) က ၂.၁ ဂရမ္သာ ပါဝင္ပါတယ္။

♦        ေထာပတ္သီးက ရတဲ့အင္အား (ကယ္လိုရီ) စုစုေပါင္း ရဲ႕ ၇၅ % ကို အဆီမွ ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

♦        ေထာပတ္သီးမွာပါတဲ့ အဆီစုစုေပါင္းရဲ႕ ၆၇% ဟာ oleic acid ဆိုတဲ့ ဖက္တီးအက္ဆစ္ျဖစ္ပါတယ္။ oleic acid ဟာ က်န္းမာေရးကို အက်ဳိးျပဳတဲ့ မိုႏိုမျပည့္ဝ ဖတ္တီး အက္ဆစ္တစ္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။

♦        ေထာပတ္သီးမွာ Linoleic acid ဆိုတဲ့ ေပၚလီ မျပည့္ဝ ဖက္တီးအက္ဆစ္ တစ္မ်ဳိးလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ အိုမီဂါ မိသားစုမွာ linoleic acid ဟာ အိုမီဂါ ၆ ဖက္တီးအက္ဆစ္ အမ်ဳိးအႏြယ္ျဖစ္ပါတယ္။

♦        ေထာပတ္သီးမွာပါတဲ့ ဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြအနက္ က်န္းမာေရးအတြက္ မေကာင္းတဲ့ ျပည့္ဝဖက္တီးအက္ဆစ္ အခ်ဳိးအဆဟာ ၁၄% သာ ရွိပါတယ္။

♦        ေထာပတ္သီးမွာပါတဲ့ ဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြရဲ႕ အခ်ဳိးအဆကို (ဒသမ မပါဘဲ) ကိန္းျပည့္ေတြအေနနဲ႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္ အိုမီဂါ ၃ အမ်ဳိးအစားက ၁ %၊ အိုမီဂါ – ၆ အမ်ဳိးအစား က ၁၄%၊ အိုမီဂါ ၉ အမ်ဳိးအစားက ၇၁% ႏွင့္ ျပည့္ဝဖက္တီးအက္ဆစ္က ၁၄% ျဖစ္ပါတယ္။

ေထာပတ္သီးထဲက ဗီတာမင္ႏွင့္သတၴဳ အာဟာရမ်ား

          ေထာပတ္သီး ၁ဝဝ ဂရမ္ (၆ က်ပ္တစ္မတ္သားခန္႔) စားလွ်င္ လူတစ္ေယာက္ တစ္ေန႔တာ စားသင့္တဲ့ ဗီတာမင္ေက ပမာဏရဲ႕ ၂၆% ကို ရရွိႏိုင္ပါတယ္။ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ ပမာဏကေတာ့ တစ္ေန႔တာ စားသင့္တဲ့ ပမာဏရဲ႕ ၂ဝ%၊ ဗီတာမင္စီ (vitamin C) ဆိုလွ်င္ ၁၇%၊ ပင္တိုသင္းနစ္အက္ဆစ္ (Pantothenic acid) ၁၄%၊ ဗီတာမင္ဘီဆစ္ (vit B6) ၁၃%၊ ဗီတာမင္အီး (vit E) ၁ဝ% ေလာက္ရွိပါတယ္။ သတၴဳ အာဟာရေတြအနက္ ေထာပတ္သီးမွာ အားကိုးရေလာက္ေအာင္ မ်ားတာက ပိုတက္စီယမ္ (တစ္ေန႔တာလိုအပ္ခ်က္ရဲ႕ ၁၄%) ျဖစ္ပါတယ္။ ေထာပတ္သီးတစ္မ်ဳိးတည္းစား႐ံုနဲ႔ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ တစ္ေန႔တာလိုအပ္ခ်က္ကို ျပည့္မွီေအာင္ မရႏိုင္ေပမယ့္ အသင့္အတင့္ပါေနေသးတဲ့ အျခားအာဟာရဓာတ္ေတြက ဗီတာမင္ ေအ၊ ဗီတာမင္ ဘီဝမ္း (B1)၊ ဘီတူး (B2)၊ ႏိုင္ယာစင္ (Niacin) ဆိုတဲ့ ဗီတာမင္ေတြႏွင့္ မက္ဂနီစီယမ္ (Magnesium)၊ မင္းဂနီးစ္ (Manganese)၊ ေၾကးနီ (Copper)၊ သံဓာတ္၊ ဇင့္ (Zinc) ႏွင့္ မီစံုး (Phosphorus) တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

          ေထာပတ္သီး (အေမရိကန္) ၁ဝဝ- ဂရမ္မွာ ပ႐ိုတင္း ၂ ဂရမ္ႏွင့္ ကယ္လိုရီ ၁၆ဝ ေလာက္ပါဝင္ပါတယ္။ ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ ၉ ဂရမ္ေလာက္ ပါဝင္တဲ့အနက္ ၇ ဂရမ္ေလာက္က အစာမွ်င္ (Fibre) အုပ္စုဝင္ ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ ေတြျဖစ္ပါတ္။ ဒါဟာ လူတစ္ေယာက္ တစ္ေန႔တာ စားသုံးသင့္တဲ့ အစာမွ်င္ပမာဏရဲ႕ ၂၅% ေလာက္ ရွိပါတယ္။ ကာဗို ဟိုက္ဒရိတ္ဆိုတဲ့ အာဟာရအုပ္စုထဲမွာ (၁) ကစီ (Starch)၊ (၂) သၾကား (Sugar) ေတြႏွင့္ (၃) အစာမွ်င္ (Dietary) ဆိုၿပီး သံုးမ်ဳိးပါဝင္တဲ့အနက္ ကစီႏွင့္ သၾကားေတြက ေသြးခ်ဳိ တက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အစာမွ်င္ေတြက ေသြးခ်ဳိ မတက္ေစႏိုင္ပါဘူး။ အစာမွ်င္အခ်ဳိ႕ဟာ ေသြးခ်ဳိ အတက္ေႏွးေစႏိုင္တဲ့ သတိၱပင္ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးခ်ဳိတက္ေစႏိုင္တဲ့ ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ပမာဏ နည္းၿပီး ေသြးခ်ဳိတက္ႏႈန္းလည္းေႏွးတဲ့ ေထာပတ္သီးဟာ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေဝဒနာရွင္ေတြ စားသံုးသင့္တဲ့ သစ္သီး ျဖစ္ပါတယ္။ ေထာပတ္သီးမွာ ကိုလက္စထေရာ လံုးဝမပါပါဘူး။ ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူေတြေၾကာင့္တဲ့ ဆိုဒီယမ္လည္း မပါသေလာက္ နည္းပါတယ္။

ပိုတက္စီယမ္ ၾကြယ္ဝတဲ့ ေထာပတ္သီး

          ပိုတက္စီယမ္ဟာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ မမ်ားေအာင္ ထိန္းႏိုင္စြမ္းရွိတယ္ဆိုတာ သုေတသန အမ်ားအျပားမွာ ေတြ႕ရွိထားၿပီးပါၿပီ။ ႐ုတ္တရက္ ႏွလံုးေဖာက္ျခင္း (Heart Attack)၊ ေလျဖတ္ေလငန္းေရာဂါ (Stroke) ႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္လုပ္ငန္း ပ်က္စီးတဲ့ေရာဂါ (Renal failure) ေတြေၾကာင့္ လူေတြအသက္ဆံုး႐ႈံးၾကရာမွာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္မ်ားျခင္း (ေသြးတိုးေရာဂါ) ဟာ ပူးတဲြတရားခံျဖစ္ပါတယ္။

          ဆီးသြားတာ မ်ားေစတဲ့ ေဆးေတြကို မွီဝဲေနရသူေတြဟာ ေသြးထဲမွာ ပိုတက္စီယမ္ နည္းသြား တတ္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ပိုတက္စီယမ္နည္းလြန္းျခင္းဟာ အသက္အႏၲရာယ္ ႏွင့္ အလြန္နီးပါတယ္။ ႏွလံုးရပ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ပိုတက္စီယမ္ နည္းမသြားေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔၊ နည္းေနလွ်င္ ျပန္ျဖည့္ဖို႔ သဘာဝအက်ဆံုးနည္းက ပိုတက္စီယမ္ၾကြယ္ဝတဲ့ သစ္သီးေတြ စားသံုးျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

          ပိုတက္စီယမ္ဟာ လူရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အေရးႀကီးတဲ့ ဇီဝလုပ္ငန္း အမ်ားအျပားကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ ေထာပတ္သီးက ပိုတက္စီယမ္အၾကြယ္ဝဆံုး သစ္သီးျဖစ္ပါတယ္။ ငွပ္ေပ်ာသီးဟာ ပိုတက္စီယမ္ၾကြယ္ဝတဲ့ သစ္သီးရယ္လို႔ လူသိမ်ားပါတယ္။ တစ္ေန႔မွာ ငွက္ေပ်ာသီးတစ္လံုး မွန္မွန္စားသူဟာ ပိုတက္စီယမ္ အလံုအေလာက္ရဖို႔ စိတ္ခ်ရၿပီလို႔ပင္ ေျပာသူေတြရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ငွက္ေပ်ာသီး ၁ဝဝ ဂရမ္မွာ ပါဝင္တဲ့ ပိုတက္စီယမ္ပမာဏ (တစ္ေန႔တာ လိုအပ္ခ်က္ရဲ႕ ၁ဝ%) ဟာ ေထာပတ္သီး ၁ဝဝ ဂရမ္ မွာပါတဲ့ ပိုတက္စီယမ္ ပမာဏ (တစ္ေန႔တာ လိုအပ္ခ်က္ရဲ႕ ၁၄%) ကို မမီပါဘူး။

ေထာပတ္သီး စိုက္ပ်ဳိးမႈ

          ေထာပတ္သီးအမ်ားဆံုးစိုက္ပ်ဳိးတဲ့ႏိုင္ငံေတြႏွင့္ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္အတြက္ ထြက္ရွိတဲ့ ေထာပတ္သီးပမာဏကို ဇယားႏွင့္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

          မက္ဆီကိုဟာ ေထာပတ္သီးအမ်ားဆံုးစိုက္ပ်ဳိး ထြက္ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး ဒုတိယအမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ ခ်ီလီႏိုင္ငံရဲ႕ သံုးဆေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ေထာပတ္သီးပင္ဟာ အပူပိုင္းေဒသ (Tropical) ႏွင့္ အပူေလွ်ာ့ပိုင္း (Sub-tropical) ေဒသေတြမွာ ျဖစ္ထြန္းၿပီး ေရေတြခဲေအာင္ေအးတဲ့ ေဒသမ်ဳိးမွာ မျဖစ္ထြန္းပါဘူး။ အေအးဒဏ္ခံႏိုင္တဲ့ ေထာပတ္သီးမ်ဳိးေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။ အေအးဒဏ္ခံႏိုင္ဆံုးဆိုတဲ့ ေထာပတ္သီး အမ်ဳိးအစားကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဖေလာ္ရီဒါမွာ စိုက္ပ်ဳိးလို႔ရပါတယ္။ အရြက္ေတြ အနည္းအက်ဥ္း ပ်က္စီးတာကလဲြလို႔ ျဖစ္ထြန္းပါတယ္။

          ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္ထိ မက္စီကိုဟာ ေထာပတ္သီး တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈမွာ ထပ္ဆံုးေနရာကို ယူထားဆဲျဖစ္ၿပီး၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကယ္လီဖိုးနီယားျပည္နယ္၊ နယူးဇီလန္၊ ပီ႐ူးႏွင့္ ေတာင္အာဖရိကတို႔ကလည္း စိုက္ပ်ဳိးေရာင္းခ်မႈ ပမာဏ သိသိသာသာ တိုးတက္လာေနပါတယ္။

          ေထာပတ္သီးဟာ ငွက္ေပ်ာသီးလိုပဲ အပင္ေပၚမွာ ရင့္ေနတုန္း ခူးဆြတ္ၿပီး ခူးတဲ့ ေနာက္မွာမွ မွည့္တဲ့ သစ္သီး မ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ဳိးတဲ့ ေထာပတ္သီးေတြကို ရင့္ေနခ်ိန္မွာ အပင္က ခူးၿပီး အပူခ်ိန္၊ ၃.၃ မွ ၅.၆ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ (၃၇.၉ မွ ၄၂.၁ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္) အတြင္းမွာ ထားျခင္းအားျဖင့္ မွည့္ေစႏိုင္ပါတယ္။ က်က်နန မွည့္ခ်င္ရင္ ျပည့္ျပည့္ဝဝ ရင့္မွ ခူးရပါတယ္။ ရင့္ၿပီး မာေနတဲ့ ေထာပတ္သီးကိုဝယ္လာၿပီး အိမ္မွာ အခန္းတြင္း အပူခ်ိန္မွာထားရင္ အသီးအမ်ဳိးအစားအလိုက္ ရက္သတၱတစ္ပတ္မွ ႏွစ္ပတ္အတြင္းမွာ မွည့္ပါတယ္။

          ေထာပတ္သီးကုိ ငွက္ေပ်ာသီး၊ ပန္းသီးလို အသီးေတြနဲ႔ တစ္ခန္းတည္း အတူထားရင္ မွည့္တာပိုျမန္ပါတယ္။ မွည့္လာေနတဲ့ ငွက္ေပ်ာသီး၊ ပန္းသီးေတြက ထုတ္လႊတ္တဲ့ အက္သလင္း (Ethylene) ဓာတ္ေငြ႕က ေထာပတ္သီးကို ျမန္ျမန္မွည့္ေအာင္ လုပ္ေပးပါတယ္။ စားသံုးသူေတြဟာ စူပါမတ္ကက္မွာ ေရာင္း ေနတဲ့ ေထာပတ္သီးကို လက္နဲ႔ႏွိပ္ၾကည့္ၿပီး မမွည့္ေသးရင္ မဝယ္ဘဲ ထားပစ္ခဲ့တတ္တယ္ဆိုတာ ကင္မရာ ေတြမွာ မွတ္တမ္းတင္ထားတာကိုေတြ႕တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကယ္လီဖိုးနီးယားက Gil Henry ဆိုသူ လယ္သမားတစ္ဦးက ေစ်းထဲမွာ မွည့္ေနတဲ့ေထာပတ္သီးေတြ အဆင္သင့္ရႏိုင္ေအာင္ ၁၉၈ဝ ျပည့္ႏွစ္ေတြထဲမွာ ၾကံဆခဲ့ပါတယ္။ ခူးထားတဲ့ ေထာပတ္သီးအရင့္ေတြကို အက္သလင္း (Ethylene) ဓာတ္ေငြ႕လႊတ္ထားတဲ့ အခန္းထဲမွာထားၿပီး အမွည့္ခံတဲ့နည္းျဖစ္ပါတယ္။ ေထာပတ္သီးကို မွည့္ခါနီးထိ အပင္ေပၚမွာ ၾကာၾကာထားျပန္ေတာ့ ေကြၽက်ၿပီး ပ်က္စီးတတ္ပါတယ္။

 

ေထာပတ္သီး ေရာင္းဝယ္မႈ

          ေထာပတ္သီး တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈဟာ ႀကီးက်ယ္တဲ့ ကုန္သြယ္လုပ္ငန္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ မက္စီကိုဟာ ေထာပတ္သီးတင္ပို႔မႈကေန ဝင္ေငြအေျမာက္အမ်ားရတဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ ေျမာက္အေမရိက လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြန္မႈ သေတာတူညီခ်က္ the North American Free Trade Agreement (NAFTA) အသက္ဝင္လာတဲ့ေနာက္မွာ မက္စီကိုႏိုင္ငံက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသို႔ ေထာပတ္သီး တင္ပို႔ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္က လက္မခံခဲ့ပါဘူး။

          တင္သြင္းလာတဲ့ ေထာပတ္သီးေတြႏွင့္အတူ သစ္သီးႀကိဳက္တဲ့ ယင္ေကာင္ (Tephritidae) ေတြ ပါလာႏိုင္တယ္။ ဒီယင္ေကာင္ေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတြင္းက စိုက္ပ်ဳိးပင္ေတြ ပ်က္စီးႏိုင္တယ္ဆိုတာကို အေၾကာင္းျပပါတယ္။ မက္စီကိုက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု စိုက္ပ်ဳိးေရးဌာနမွ ပညာရွင္ေတြကိုယ္တိုင္ လာေရာက္ စစ္ေဆးႏိုင္ေၾကာင္း ဖိတ္ေခၚခဲ့ေပမယ့္ အေမရိကန္က အဲသလိုလုပ္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး (Not Feasible) လို႔ အေၾကာင္းျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခါမွာ မက္စီကိုက သူတို႔ရဲ႕ ေထာပတ္သီးေတြကို အေမရိကန္ႏို္င္ငံရဲ႕ ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြကိုသာ ပို႔ပါမယ္။ ယင္ေကာင္ေတြ အသက္မရွင္ႏိုင္တဲ့ အလြန္ေအးတဲ့ ေဆာင္းရာသီမွာသာ တင္သြင္းပါမယ္လို႔ထပ္ၿပီး ေတာင္းဆိုပါတယ္။ ဒါကိုလည္း အေမရိကန္ က မလိုက္ေလ်ာေသးပါဘူး။ ေနာက္ဆံုး မက္စီကိုသာ အေမရိကန္ရဲ႕ ေျပာင္း (ဖူး) ေတြ သူတို႔ႏိုင္ငံထဲ တင္သြင္းတာကို ဟန္႔တားမႈေတြ လုပ္လာေတာ့မွ အေမရိကန္က ေလွ်ာ့ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီေန႔ဆိုရင္ မက္စီကိုက ေထာပတ္သီးေတြကို အေသအခ်ာ စစ္ေဆးၿပီး၊ အေမရိကန္တစ္ႏိုင္ငံလံုးကို တင္သြင္းခြင့္ရွိေနပါၿပီ။ ၂ဝဝ၅-၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္အတြင္း မက္စီကိုကေန အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသို႔ တင္ပို႔တဲ့ ေထာပတ္သီး ပမာဏဟာ မက္ထရစ္တန္ တစ္သိန္းသံုးေသာင္း (၁၃ဝ,ဝဝဝ) ေက်ာ္ပါတယ္။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ပီ႐ူးႏွင့္ ခ်ီလီတို႔ဟာလည္း အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို ေထာပတ္သီးတင္ပို႔ ေရာင္းခ်တဲ့ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္လာခဲ့ပါၿပီ။

          အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ေထာပတ္သီး အမ်ားဆံုးစိုက္ပ်ဳိးတာက ကယ္လီဖိုးနီးယားႏွင့္ ဖေလာ္ရီဒါ ေဒသေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရေစ်း၊ ေျမေစ်းႏွင့္ လုပ္အားခ အလြန္ႀကီးတဲ့ ေနရာေတြျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ထြက္တဲ့ ေထာပတ္သီး စုစုေပါင္းရဲ႕ ၉ဝ% ကို ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္မွာ စိုက္ပ်ဳိးတာျဖစ္ပါတယ္။ အသီးေကာင္းေကာင္းသီးဖို႔ အထူးသျဖင့္ ေဆာင္းႏွင့္ေႏြမွာ ေျမႀကီးထဲကို နက္နက္႐ႈိင္း႐ႈိင္း ေရေရာက္ေအာင္ လုပ္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ေတာင္ပိုင္း ကယ္လီဖိုးနီယားရဲ႕ ႀကီးျမင့္လာတဲ့ ေရေစ်းေၾကာင့္ အဲဒီေဒသေတြမွာ ေထာပတ္သီး စိုက္ပ်ဳိးေရးဟာ ေငြအရင္းအႏွီးမ်ားတဲ့ လုပ္ငန္း ျဖစ္ေနပါတယ္။

ေဒါက္တာလွၾကည္